Słownik napotkanych minerałów i skał - Słownik obserwowanych mezostruktur tektonicznych - Zdjęcia - Uczestnicy - Mapka geologiczna - Literatura

Studenci ze Studenckiego Koła Naukowego Geologów - sekcja Geologii Strukturalnej, Kartografi oraz Tektoniki - działającego przy Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie wraz ze swoim opiekunem naukowym Panią dr inż. Ewą Szewczyk (Zakład Kartografii Geologicznej, WGGiOŚ AGH), zabrali ze sobą młotki geologiczne, lupy, butelki z kwasem oraz kompasy i wybrali się na początku października 2004 roku w okolice Głuchołaz. Celem tej wyprawy było bliższe zapoznanie się z budową Gór Opawskich oraz pogłębienie swojej wiedzy głównie na temat mezostruktur tektonicznych w utworach metamorficznych, których nie brakuje w Sudetach. Naszym przewodnikiem i wykładowcą był prof. UŚ dr hab. Jerzy Żaba (Uniwersytet Śląski), znany z licznych publikacji na temat Sudetów, uznany geolog strukturalny.

          Góry Opawskie to niewielkie pasmo Sudetów Wschodnich położone w południowej części województwa opolskiego, na pograniczu z Republiką Czeską. Po stronie polskiej leży zaledwie kilka szczytów, będących częścią rozległej grupy górskiej - Jeseniki. W Czechach pasmo to zwane jest Zlatohorską Vrchoviną. i rozciąga się od Płaskowyżu Głubczyckiego po dolinę Białej Głuchołaskiej i miasto Jesenik. Najwyższym szczytem jest Kopa Biskupia (889m). Najdalej na zachód, nad przełomem Białej Głuchołaskiej, wznosi się trójgarbna Góra Chrobrego (543m.),  której południowy grzbiet ciągnie się przez Przednią Kopę (490m.), Średnią Kopę (543m.) i Tylną Kopę (527m) U jej podnóża leżą Głuchołazy, a po czeskiej stronie Mikulovice.

Budowa geologiczna Gór Opawskich

Geologicznie Góry Opawskie należą do zachodniej części bloku górnośląskiego. Blok ten wraz z blokiem morawskim tworzy jednostkę strukturalną zwaną Bruno-Vistulikum. Góry Opawskie zbudowane są z utworów które tworzą pięć pięter strukturalnych o przebiegu południkowym. Składają się na nie (z zachodu na wschód):

Granitoidy Żulovej widoczne są głównie na terenie Czech w obrębie Gór Złotych, natomiast w Polsce tworzą wystąpienia na terenie Przedgórza Paczkowskiego. Granitoidy Žulowej powstały w dwóch etapach. Etap wstępny przypada na przełom dewonu i karbonu, czyli fazę bretońską (Dumicz,1961), w której powstały liczne żyły kwarcowe, pegmatytowe i aplitowe, silnie zdeformowane.  Druga faza przypada na górny karbon (po westfalu B) czyli fazę asturyjską (Oberc, 1972). W fazie tej powstała główna intruzja Žulowej. Wokół kontaktów z tą intruzją stwierdza się liczne, różnie wykształcone zjawiska kontaktowe. W obrębie proterozoicznych gnejsów uwidaczniają się obszerne strefy migmatyzacji, natomiast marmury w wielu miejscach wykazują przejawy procesów metasomatycznych, prowadzących najczęściej do ich dolomityzacji (Żaba, 1998). Można by przypuszczać, iż granitoidy Žulowej wykorzystały nasunięcie Ramzowskie.

Seria Desny (proterozoiczna) to wschodnia proterozoiczna osłona intruzji granitoidów Žulowej. Zbudowana jest ona  ze skał metamorficznych facji amfibolitowej, najwyższych zakresów (subfacja sylimanitowo – almandynowa). Występują tutaj łupki biotytowe, gnejsy, zawierające dużą ilość biotytu, miejscami występują marmury, amfibolity oraz łupki amfibolitowe (Dumicz, 1961; Bereś et al., 1966) . Skały te poddane zostały  najwyższemu metamorfizmowi mezozonalnemu, na pograniczu ze strefą kata w wyższych przedziałach facji almandynowo-amfibolitowej. 

Seria Vrbna jest serią dolnodewońską (m.in. Unrug, 1974; Suk et al., 1984)   zbudowaną z  kwarcytów, łupków kwarcytowych i łupków łyszczykowych. Jest zmetarfizowana w facji amfibolitowej (subfacja almandynowo – staurolitowa), toteż często spotkać w nich można minerały almandynu oraz staurolitu (Majerowicz, 1959).

Seria andelskohorska zbudowana jest z osadów fliszowych (Unrug & Dembowski, 1971; Unrug, 1974) wieku od famenu do turneju (bez najwyższego turneju; Mišar et al., 1983), wykształconych jako metaiłowce, metamułowce, metapiaskowce i metazlepieńce. Seria ta zmetamorfizowana została w warunkach facji zieleńcowej.

Seria hornobeneszowska to seria zbudowana z najmłodszych utworów wieku dolnokarbońskiego (turnej–wizen - Mišar et al., 1984). Należą do nich utwory osadowe głównie piaskowce szarogłazowe, iłowce, iłołupki szarogłazowe oraz mułowce. Skały te tworzą osłonę osadową skał metamorficznych. Charakterystyczną cechą tych utworów jest to, że występują one w położeniu odwróconym, co sugeruje że jest to strefa brzuszna płaszczowiny. Osady te jako jedyne nie uległy przeobrażeniu metamorficznemu.  

Za okazaną życzliwość, trud włożony w zapoznanie nas z tematyką skał metamorficznych i związanych z nimi mezostrukturami oraz poświęcony nam czas serdecznie dziękujemy prof. dr hab. inż. Jerzemu Żabie.

Wdzięczni studenci sekcji Geologii Strukturalnej, Kartografii i Tektoniki.

góra

designed by haulik@interia.pl